De ateliers rond Montsouris

In het 14e arrondissement rondom Parc Montsouris vind je relatief veel begin 20ste eeuwse architectuur. Je vind er in blokjes huizen van o.a. Le Corbusier, Lurcat, Perret, Raymond Fischer en Marcel Zielinsky.

Villa Guggenbuhl van Lurcat

Atelier Ozenfant van Le Corbusier

Allemaal begin 20ste eeuwse architecten die bouwden in de stijl zoals wij dat van Rietveld kennen. Dus huizen (villa’s) met een strakke, modernistische uitstraling en gebouwd met (toen) nieuwe bouwtechnieken. Perret experimenteerde bijvoorbeeld in zijn huizen met gewapend beton en Le Corbusier ontwikkelde zijn vijf bouwprincipes. Met name het gebruik van pijlers (ipv dragende muren) stelden hem in staat huizen te ontwerpen met veel licht ruimte en een strakke uitstraling.

En wat het meest opvallend is dat de huizen bijna allemaal atelierwoningen waren. Ontworpen en gebouwd voor beeldend kunstenaars zoals Aimee Ozenfant, Walter Guggenbühl , André Derain en Geogres Braque.

De atelierwoningen van Andre Lurcat aan de Villa Seurat

We nemen in dit “dossier” een paar losse huizen onder de loep zoals Villa Ozenfant van Le Corbusier en Villa Gugenbuhl van Lurcat maar ook een paar buurtjes /straten zoals Rue George Braque, Villa Seurat, Square de Mountsouris en Rue Gauget.

Les castors de Montsouris

Waarom deze titel “de bevers van Montsouris”? Rondom de bouw van het atelierhuis van Amédée Ozenfant aan 53 avenue Reille/square de Montsouris gaat dit verhaal: de naam is gegeven aan een groepje van 4 kunstschilders: Amédée Ozenfant, Georges Braque, Roger Bissière en Louis Latapie. Zij hadden aan de avenue Reille (14e arr.) een driehoekig stuk grond gekocht met als doel het bouwen van een aantal woonateliers, geïnspireerd door het kubisme. Aan het begin van de 20ste eeuw werd er rond het Parc Montsouris nogal wat gepland. De Cité Universitaire en de water reservoirs Montsouris bepaalden het plan.  Maar er waren ook overblijfselen van afgravingen. Waardoor het landschap wat rommelig was.  Op verschillende plekken ontstonden gaten zonder bestemming in het groeiende landschap. Ondernemers, Architecten etc sprongen hier op in en kochten voor een lage grondprijs stukjes land om te bouwen. Zo heeft bijvoorbeeld Zielinsky een duidelijke rol gespeeld bij de aankoop van het stuk grond dat nu Rue Georges Braque heet en zo was er een groepje kunstenaars die onder de naam Castors de Montsouris een driehoek grond aankochten ingeklemd tussen de Boulevard Nansouty en Avenue Reille  om daar woonhuizen / ateliers te laten bouwen in modernistische stijl. Dus gebouwd met moderne materialen en strak van stijl. Hieronder de 4 castors en hun huizen aan de rand van Parc Montsouris

Ozenfant
De bedoeling was de gebroeders Perret te vragen voor de uitvoering ervan. Dit is iets anders gelopen. Ozenfant vroeg in 1922 zijn vriend Charles-Edouard Jeanneret, beter bekend als Le Corbusier, kunstschilder en architect, zijn woonatelier te ontwerpen; en zo gezegd zo gedaan: op 53 avenue Reille werd in 1923 het meest bekende van de 4 huizen gebouwd: Atelier Ozenfant

In 1946 bij een grootscheepse verbouwing is de toegangsdeur aan de avenue Reille vervallen en zijn bovendien de 2 lichtkoepels op het dak verwijderd voor een appartement met dakterras.

Op Parijs1900 wordt dit huis ook apart besproken >>>

 

Roger Bissiere
Het huis van Roger Bissière ligt er meteen naast (links) op 49 Square de Montsouris en is ontworpen en gebouwd door Auguste en Gustave Perret in 1923.  Perret kwam uit  een familie van bouwers en aannemers. Wat Auguste ontwierp werd ook door de Frêres Perret zelf gebouwd.

Georges Braque & Louis Latapie
De percelen 55 avenue Reille voor Georges Braque (die er in 1927 al weer vertrok voor een woonatelier, ontworpen door Auguste Perret aan (toen) 6 rue du Douanier, welke straat in 1976 de naam Rue Braque kreeg ter ere van de schilder) en 57 avenue Reille voor Louis Latapie zijn ontworpen door Jules Dechelette. Aan het eind van dit rijtje huizen is nog goed te zien dat het een driehoekig stukje grond was ,  ingeklemd tussen Avenue Reillen en Sq Montsouris, en Dechelette heeft van deze vorm gebruik gemaakt om de in trek zijnde “stoomboot” lijn te volgen. Deze stoomboot bouw zien we ook een stukje verderop aan de Avenue René Coty in studio Lemordant (Op Parijs1900 >>>)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


nb: Het woonhuis / atelier dat de schilder Georges Braque vrijwel direct na het huis aan de Avenue Reille (1923)  in 1927 liet bouwen door de architect Auguste Perret is overigens slechts een straat verderop. Het is in het doodlopende straatje wat tegenwoordig Rue Georges Braque heet (Op Parijs1900 >>>) met aan de kop de indrukwekkende Maison Gugenbuhl van de architect André Lurcat  dat op fenomenale wijze het Parc Montsouris op kijkt. (Op Parijs1900 >>)


Aan de Avenue Reille , met op nr 53 (links op de hoek) Maison Ozenfant van Le Corbusier en rechts de twee huizen ontworpen door Dechelette (nr 55 en 57)

Atelier Ozenfant

maison-ozenfantDeze stedelijke villa nabij het Parc Montsouris in Parijs is door Le Corbusier ontworpen in de twintiger jaren als een atelier woning voor de schilder Ozenfant.

Dat het een atelierwoning is, is goed te zien aan de inrichting van de tweede verdieping van het huis. Een hoek van het atelier is maximaal benut met ramen. Het licht komt daar zowel door grote ramen als door het plafond naar binnen.

Le Corbusier heeft overigens hier nog geen gebruik gemaakt van zijn vernieuwende opvattingen over architectuur. Er wordt dus geen gebruik gemaakt van steunende pilaren, de muren zijn dragend en er kan daardoor geen gebruik gemaakt worden van een vrije plattegrond en een vrije gevel.

Maar wel kenmerkend zijn de brede raampartijen op de 1e verdieping , het lichte en ruime atelier op de bovenverdieping.

Atelier Ozenfant maakt deel uit van het plan Les Castors de Montsouris. Vier kunstenaars ( waaronder Ozenfant en Braque) die op dit stukje grond bij Montsouris hun ateliers hadden gepland. Meer op Parijs1900 >>>

Architect: Le Corbusier
Wanneer 1922
Adres: Avenue Reille 53,  14e arrondissement
Metro: Cité Universitaire

Maison Ozenfant in originele staat, nog met het zaagtand dak boven het atelier. Met veel glas in verband met lichtval in het atelier. Nu vervangen door een plat dak met terras

Atelier Ozenfant. De hoge atelier ruimte op de tweede verdieping

Rue Georges Braque

De Rue Georges Braque is een doodlopend straatje aan de Rue du Nansouty in het 14e arrondissement van Parijs. Net als Villa Seurat, Rue Gauget en Square de Montsouris was dit een een stuk grond dat is aangekocht (begin twintiger jaren) met als doel er woonateliers te bouwen voor beeldend kunstenaars die toen faam en welvaart kenden De architect Marcel Zielinski speelde een centrale rol bij de planning en inrichting van dit straatje

De ingang van Rue Georges Braque met direct op rechts maison Guggenbuhl van Andre Lurcat. verderop de villa’s van Zielinksy en Fischer . Bron Wikipedia >>>

Hoewel Marcel Zielinski, architect in Parijs van Poolse afkomst, vooral bekend is van de door hem ontworpen ateliers in de rue Gauguet, heeft hij nog veel meer woonateliers ontworpen, voornamelijk in het 14e en 15e arrondissement. Dat hij een volgeling was van Le Corbusier is ook bij die andere ateliers goed te zien. In de rue Georges Braque die in 1927 werd aangelegd als rue du Douanier en pas in 1976 hernoemd werd naar de beroemde schilder Braque die er op nr 6 zijn atelier had, gebouwd door de Gebr. Perret.

Zielinski was bij de verkaveling van de straat betrokken als vertegenwoordiger van de eigenaar van de grond, een zekere monsieur Haas.

Hij heeft in de straat dan ook woonateliers ontworpen voor diverse kunstenaars maar ook nog een plekje voor zichzelf (ik weet niet of hij er zelf woonde of het huis verhuurde want hij had een huis annex architectenbureau op 17, square de Montsouris

 

 

In de rue Georges Braque zijn de volgende ateliers van zijn hand:

op nr. 1 bis voor Mme Magnard (1928)

 

 

 

 

 

 

 

 

op nr 5 voor de schilder André Dérain, hoewel volgens vele publicaties er tegenwoordig (2020)  van uitgegaan wordt dat dit pand  aan Raymond Fischer is toe te schrijven

 

 

 

 

 

 

 

 

 

op nr. 8 het bakstenen huis voor hemzelf (1932)

 

 

 

 

 

 

 

 

en op nr. 14 voor de heer Jallot (1929)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

op nr. 9 een pand van Raymond Fischer voor famille Kroyer-Kielberg “hôtel Kielberg”waar de Chinese schilder Oui zijn woonatelier had

Dit artikel uit 2013l moest een beetje aangepast worden omdat bij verdere research blijkt dat er in deze straat ook nog twee huizen van (Paul) Raymond Fischer staan en wel op nr. 5 en nr. 9. De foto’s waren al gemaakt maar hadden nog geen tekst.

La Maison Gaut

La Maison Gaut staat op de hoek van 8 rue Nansouty en 2 (rue du) Square de Monsouris in het 14e arr.

Waar op 51 het pand van de schilder Ozenfant, ontworpen door Le Corbusier, staat, staat aan de andere kant van het straatje op 2 het pand van kunstverzamelaar en filmproducent Pierre Gaut, ontworpen door Auguste Perret (Perret Frères, de broer Gustave doet altijd mee als architect maar meer op de achtergrond, bij Perret Frères is de derde broer Claude de ondernemer.)  Beide panden dateren uit 1923. Heel contraversieel: oorspronkelijk zou Perret voor Ozenfant bouwen en andersom Le Corbusier voor Gaut. Iedereen boos.

Pierre Gaut ziet af van verdere samenwerking met Le Corbusier. Deze is verontwaardigd over de manier waaop hij behandeld is en schrijft dat in een brief aan Perret, zijn oude leermeester en vriend, met het verzoek voor hem te bemiddelen bij Gaut.Een deel van zijn boosheid bestaat uit een vermoeden, dat er een hetze tegen hem gaande is: hij zou worden beschuldigd van plagiaat en aan de haal gaan met de ideeën van anderen o.a. Perret, zijn clienten ruïneren etc. Hoe dan ook de bemiddeling door Perret heeft niet het gewenste resultaat; Perret wordt zelf de architect van Gaut. Hij schrijft nogmaals aan Perret en verklaart hem “u stelt zogenaamd de definitieve regels voor de moderne architectuur, zowel esthetisch als bouwkundig,vast, u wilt werkelijk niet inzien en toelaten dat anderen er anders over denken en dat, als men u al een perfecte ingénieur vindt, dat zeker minder zeker is met betrekking tot uw bijdragen aan de bouwkunst”. Ze worden nooit meer goede vrienden. (Le Corbusier heeft vele brieven aan Perret geschreven, gebundeld in diverse boeken.”lettres à Auguste Perret” en spreekt hem aan als chèr monsieur Auguste. Hij heeft 14 maanden(1908-09) als stagiair bij Perret Fréres geleerd en gewerkt.

bron oude foto’s “Louise Campbell: Perret versus Le Corbusier.

Hieronder nog een foto  van maison Ozenfant met pal links daarvan op nr. 49 een pand van Perret voor Roger Bissière (zie Les castors de Montsouris). Dat is dan wel een beetje een “braaf” pand.

Villa Seurat

villaseurat2

De eerste huizen van Villa  Seurat met direct rechts op nr 1 het huis van de Amerikaanse schrijver Frank Townshend . Daarachter op 1 bis het huis van beeldhouwer Robert Couturier [architect Jean-Charles Moreux] . Verderop rechts begint het rijtje huizen van André Lurcat met op nr het huis van Goerg en Gromaire met de zo kenmerkende ronding in de voorgevel. 

De Villa Seurat is een smalle doodlopende straat in het 14e arrondissement van zo’n 130 meter lang met 4 woonateliers en 3 kleine villa’s die zijn ontworpen door Andre Lurcat rond 1925-1927.

Qua opzet is de straat enigszins vergelijkbaar met de rue Mallet Stevens in het 16e arrondissement echter Villa Seurat is smaller en de huizen veel eenvoudiger. Maar ook hier werd gebouwd voor beeldende kunstenaars die hier konden wonen en werken. Dus vaak op de bovenverdieping een licht atelier met ramen aan de Noordzijde.

In de eerste jaren hebben beeldend kunstenaars zoals Goerg en Lomaire, Townshend, Jean Lurcat en Quillé in het straatje gewoond.

Parijs VillaSeurat nr 1 door André Lurcat gebouwd voor F. Townshend

Het huis voor Townshend aan de kop van het straatje is opvallend groot en heeft het meeste weg van een stadvilla zoals Villa Gugenbuhl aan het Parc Montsouris (Parijs1900 >>> ) Maar voor de rest heeft  Lurcat  de huizen eenvoudig ingedeeld en heeft hij gebruik gemaakt van moderne en goedkope bouwsystemen. De huizen waren ooit allemaal een beetje gelig en daardoor wat groezelig inmiddels zijn meeste van de huizen en ateliers wit gepleisterd.

Het huis op nr 7 is ontworpen en gebouwd door de architect Auguste Perret voor de beeldhouwer Chana Orloff

villaseurat4

Villa Seurat , Atelierwoningen op nr 3 en 5 .Architect : André Lurcat

Parijs, Villa Seurat : Ook voor aan de noordzijde van de straat (de even kant) had André Lurcat verschillende huizen ontworpen. Meer een rij appartementen lijkt het. We zien hier op de foto nr 8.

Architect: André Lurcat
Wanneer  1925 – 1927
Adres:     Villa Seurat, 14e arr
Metro:     Cité Universitaire

Maison Guggenbuhl

Deze mooie villa is een ontwerp van André Lurcat en heeft uitzicht op het Parc Montsouris. Vlakbij Atelier Ozenfant.

Maison Guggenbuhl in oorspronkelijke toestand eind jaren 20

Lurcat heeft het huis ontworpen voor de schilder Walter Guggenbühl die het huis gebruikte niet alleen als atelier maar ook als woonhuis.

Dit huis is wit gepleisterd en te herkennen aan de karakteristieke luifel. Bij de oplevering waren de kleuren overigens anders, okergeel met wit. Lurcat is in zijn bouwen sterk beïnvloed door le Corbusier en Mallet Stevens. Hij is zijn carriere als architect begonnen aan het bureau van Mallet Stevens.
Van Le Corbusier ontleende hij bijvoorbeeldhet gebruik van de dragende pilaren waardoor binnen en buiten muren vrijelijker te plaatsen zijn. en je ziet duidelijk dat Lurcat net als le Corbusier dat gedaan heeft bij Villa Savoye de daken een functie gegeven. Meestal als terras. De luifel die aan de voorkant van het huis uitsteekt is onderdeel van het dakterras.

Opvallend aan deze villa is het duidelijk zichtbare atelier op de tweede verdieping.

In 1997 is het huis gerestaureerd en zijn er verschillende aanpassingen gedaan om het huis meer te laten voldoen  aan de eisen van deze tijd en is de indeling ook gewijzigd. Dat zie je ook duidelijk als je de twee foto’s hierboven met elkaar vergelijkt

Maison Guggenbuhl
Adres: Hoek Rue Nantsouty/rue George Braque. 14e arrondissement
Architect : Andre Lurcat
Gebouwd : 1927
Metro: Cité Universitaire

Atelier Georges Braque

In het 14e arrondissement is een straatje genoemd naar de schilder en tevens plek waar de schilder zijn woonhuis en atelier had; Rue Georges Braque.

In het 14e arrondissement vinden we een straatje waar nogal wat beroemdheden hebben gewoond. Het is de Rue Georges Braque. Het straatje werd in 1927 aangelegd als de rue du Douanier en in 1976 hernoemd naar de beroemde schilder Braque die er op nr 6 zijn atelier had. Het atelier van George Braque werd ontworpen door de Franse architect Auguste Perret.

Oorspronkelijk zou Braque komen te wonen aan de Avenue Reille , op een stukje grond dat samen met Amédée Ozenfant, Roger Bissière en Louis Latapie was aangekocht.( Les Castors de Montsouris >>>>>  ) Voor het woonhuis/atelier aan de Avenue Reille had Brague de architect Dechelette aangetrokken die het huis in dezelfde modernistische stijl had ontworpen zoals Le Corbusier dat had gedaan voor Ozenfant . Waarom George Braque uiteindelijk afhaakte in het Castors project is (mij) niet geheel duidelijk. De woning aan de Rue du Douanier ontworpen door Perret is veel klassieker en minder modernistisch dan de huizen die werden neergezet aan de Avenue Reille. Als je nu door het straatje loopt is het huis nogal achter het groen verborgen en oogt het niet enorm.

Maar dat is misschien de buitenkant van het huis die de uistraling bepaald . Want Perret maakte ondertussen bij dit huis wel gebuik van nieuwe technieken zoals het gewapend beton.

Op de oude foto hier rechts zie je ook  dat het een behoorlijk groot huis was met behoorlijk wat ruimte en bovendien op de bovenverdieping een enorm atelier.  En wellicht kunnen we deze overstap naar dit nieuwe huis wel eenvoudig verklaren omdat Braque bekender/beroemder was geworden en eenvoudigweg een groter huis + atelier nodig had

Elders op Parijs1900 worden ook de andere interessante huizen besproken in de Rue George Braque >>>

Waar          6 Rue George Braque (14e arrondissement)
Wanneer    1927
Architect     Auguste Perret

Rue Gauget => Ateliers Zielinski

Rue Gauget is een smal doodlopende straatje met een paar atelierwoningen (1929-1931) gelegen vlak achter Cité Seurat in het 14e arrondissement

Op de nrs 3, 5 en 7 van de rue Gauget vinden we fraaie witgepleisterde woonhuizen met een studio/atelier ingebouwd die zijn ontworpen door de architect Marcel Zielinski onder ander voor de Amerikaanse uitgever / schrijver Schempp.

Marcel Zielinski was van Poolse afkomst en deed veel inspiratie en ervaring op als jong architect bij het bureau Le Corbusier. De huizen zijn dan ook gebouwd in de puristische stijl van Le Corbusier: strakke lijnen met witgepleisterd beton.

Niet ver van dit straatje had Zielinki de hand in nog een straatje, namelijk Rue Georges Braque,  waar bij een huis voor zichzelf maar ook bouwde Zielinki een huis voor de schilder André Derain.

Architect: Marcel Zielinski
Wanneer 1929
Adres: Rue Gauget, 14e arr
Metro: Cité Universitaire